Στις 8 Απριλίου 2022, μιλώντας στο στο 7ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, ο υπουργός Μετανάστευσης της Ελλάδας κος Νότης Μηταράκης έκανε μια δήλωση σχετικά με τη μεταχείριση από τη χώρα του (και στην πραγματικότητα από τον ίδιο), των ανδρών γυναικών και παιδιών που ταξιδεύουν στην Ελλάδα σε αναζήτηση ασφαλών χώρων για να ζήσουν, να μορφωθούν και να εργαστούν.
Αν έπρεπε να σχολιάσουμε κάθε φορά που ο κ. Μηταράκης λέει κάτι λιγότερο από 100 τοις εκατό έξυπνο, και λιγότερο από 100 τοις εκατό αληθινό, δύσκολα θα βρίσκαμε χρόνο να κάνουμε οτιδήποτε άλλο. Αλλά οι σημερινές του δηλώσεις είναι τόσο κατάφωρα ψευδείς και ανόητες, που καταστά απαραίτητο να τις σχολιάσουμε.
Δεν χρειάζεται να μπούμε σε πολλές λεπτομέρειες σχετικά με τον ισχυρισμό του ότι "η ιδέα ότι η Ελλάδα απωθεί τους ανθρώπους πίσω από τα σύνορά της είναι αβάσιμη":
Υπάρχουν αμέτρητα βίντεο επαναπροωθήσεων.
Ένας μεγάλος αριθμός αξιόπιστων ειδησεογραφικών οργανισμών έχει δημοσιεύσει σχετικό υλικό, με φωτογραφίες, βίντεο και συνεντεύξεις με ανθρώπους που έχουν επαναπροωθηθεί παράνομα από τις ελληνικές αρχές. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αρνήθηκε να εγκρίνει το πρόγραμμα της Frontex στον προϋπολογισμό της, ακριβώς λόγω της συμμετοχής της Ελλάδας σε επαναπροωθήσεις. Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν επανειλημμένα ζητήσει από την Ελλάδα να σταματήσει να επαναπροωθεί ανθρώπους από τα σύνορά της.
Ο ισχυρισμός του Μηταράκη ότι όποιος καταγγέλει την Ελλάδα για επαναπροωθησεις, υπηρετεί την τουρκική προπαγάνδα, είναι τελείως αβάσιμος, αφού θα σήμαινε ότι όχι μόνο όλες οι ΜΚΟ - συμπεριλαμβανομένων των ελληνικών ΜΚΟ, αλλά και κάθε αξιόπιστο μέσο ενημέρωσης στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, ακόμα και οι Διεθνείς Οργανισμοί όπως τα Ηνωμένα Έθνη έβαλαν σκοπό να συνομωτήσουν για κάποιο παράξενο λόγο με την Τουρκία ενάντια στην Ελλάδα.
Ο ισχυρισμός του Μηταράκη είναι τόσο εξόφθαλμα ψευδής, που μας υποχρεώνει να αναρωτηθούμε γιατί λέει ψέματα. Γιατί ένας άνθρωπος που πληρώνεται για να γνωρίζει και να εφαρμόζει το Διεθνές Δίκαιο διαστρεβλώνει την αλήθεια λέγοντας ότι: "Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που περνούν τα σύνορα στην Ελλάδα από την Τουρκία δεν καλύπτονται από τη Σύμβαση της Γενεύης, διότι η συνθήκη υπαγορεύει ότι οι πρόσφυγες επιτρέπεται να απομακρυνθούν άμεσα μόνο από εμπόλεμες περιοχές ".
Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς κάποιον άλλο επίσημο να κάνει τόσα χοντρά λάθη σχετικά με έναν νόμο σε μία μόνο πρόταση.
Πρώτα απ' όλα, επειδή η Σύμβαση της Γενεύης -γνωστή και ως Σύμβαση για τους πρόσφυγες-του 1951 δεν απαιτεί με κανέναν απολύτως τρόπο ένα άτομο να "φεύγει από εμπόλεμη περιοχή".
Είναι κατάφορη παράβαση του καθήκοντός του ως πολιτικού με ευθύνη για το διεθνές δίκαιο, να ισχυρίζεται δημόσια το αντίθετο από αυτό που γραφει το άρθρο 1 της Σύμβασης του 1951. Ο ορισμός του όρου πρόσφυγας, σύμφωνα με αυτό το άρθρο, είναι: "Ο πρόσφυγας είναι ένας από τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη να προστατευτούν από το καθεστώς του πρόσφυγα":
"κάθε πρόσωπο που: λόγω βάσιμου φόβου δίωξης για λόγους ιθαγένειας, φυλής, θρησκείας, εθνικότητας, ιδιότητας μέλους μιας συγκεκριμένης κοινωνικής ομάδας ή λόγω πολιτικών πεποιθήσεων, βρίσκεται εκτός της χώρας του και δεν είναι σε θέση ή, λόγω του φόβου αυτού, δεν επιθυμεί να κάνει χρήση της προστασίας της χώρας αυτής- ή ο οποίος, μη έχοντας την ιθαγένεια και ευρισκόμενος εκτός της χώρας της προηγούμενης συνήθους διαμονής του λόγω των γεγονότων αυτών, δεν είναι σε θέση ή, εξαιτίας αυτού του φόβου, δεν επιθυμεί να επιστρέψει σ' αυτήν".
Δηλαδή - όπως πρέπει οπωσδήποτε να γνωρίζει ο Μηταράκης, εκτός αν αν είναι τελείως ακατάλληλος να κάνει αυτή τη δουλειά του - η λέξη "πόλεμος" κυριολεκτικά δεν περιλαμβάνεται στον ορισμό του "πρόσφυγα" ούτε στη Σύμβαση του 1951 ούτε στη Σύμβαση του 1967 για τους πρόσφυγες. Και αυτό στοιχειωδώς, ως πολίτης, πόσο μάλλον ως υπουργός μιας ευρωπαϊκής χώρας, θα έπρεπε να το γνωρίζει.
Προφανώς και μπορεί να θεωρηθεί πρόσφυγας κάποιος που διαφεύγει από μια πολεμική σύγκρουση. Αυτό δεν αποτελεί όμως προϋπόθεση για να θεωρηθεί κάποιος πρόσφυγας.
Κι αυτό πρέπει να το γνωρίζει ο Μηταράκης - οπότε εμείς πρέπει να ρωτήσουμε γιατί μας λέει ψέματα. Αν πάλι δεν το γνωρίζει θα πρέπει να ρωτήσουμε γιατί δεν μπήκε καν στον κόπο να διαβάσει το πρώτο άρθρο του πιο σημαντικού διεθνούς εγγράφου που αφορά τη δουλειά του.
Ας αναφερθούμε και στη χρήση του όρου "άμεσα" στην ίδια φράση του κ. Μηταράκη. Η σημασία της είναι -όπως ελπίζουμε να γνωρίζει- λίγο περισσότερο σύνθετη.
Διότι όταν γράφτηκε η Σύμβαση για τους πρόσφυγες, θεωρήθηκε ότι οι άνθρωποι που
ήταν πρόσφυγες θα μπορούσαν να ταξιδέψουν για να αναζητήσουν ασφαλή μέρη για να ζήσουν, να μάθουν και να εργαστούν.
Έτσι, πρώτα απ' όλα, η λέξη "άμεσα" στο άρθρο 31 της Σύμβασης του 1951 για τους πρόσφυγες, δεν σημαίνει "χωρίς να διασχίσει οποιοδήποτε άλλο κράτος", γιατί κάτι τέτοιο απλά δεν προβλέπεται στη διεθνή προσφυγική νομοθεσία.
Το ότι όλοι οι άνθρωποι στον πλανήτη πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν ποια θα ήταν η καλύτερη χώρα για να ζήσουν και να εργαστούν, δεν συνεπάγεται ότι θα έπρεπε να πάνε στο πλησιέστερο (συνήθως γειτονικό) "ασφαλές κράτος.
Το Διεθνές Δίκαιο προβλέπει ότι πρέπει να συνεργαστεί όλος ο κόσμος για να διασφαλίσει σε κάθε άνθρωπο το δικαίωμα να ζει σε ένα ασφαλές περιβάλλον, και όχι ένα σχέδιο που θέτει όλη την ευθύνη για τους πρόσφυγες στη χώρα που τυχαίνει να βρίσκεται πιο κοντά τους.
Η ίδια η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες το ξεκαθάρισε πριν από λιγότερο από ένα χρόνο.
Στις Παρατηρήσεις της σχετικά με το Νέο Σχέδιο για τη δήλωση πολιτικής της κυβέρνησης για τη μετανάστευση του Ηνωμένου Βασιλείου, που δημοσιεύθηκε τον Μάιο του 2021, η δεύτερη παράγραφος στην τρίτη σελίδα (σημείο 13) έχει ως εξής: "[οι νέες προτάσεις του νομοσχεδίου] περί απαραδέκτου βασίζονται στην παρανόηση ότι "οι άνθρωποι πρέπει να ζητούν άσυλο στην πρώτη ασφαλή χώρα στην οποία φτάνουν... Το άσυλο δεν θα πρέπει να απορρίπτεται μόνο για τον λόγο ότι θα μπορούσε να ζητηθεί από άλλη κράτος".
"Η απαίτηση από τους πρόσφυγες να ζητούν προστασία στην πρώτη ασφαλή χώρα στην οποία καταφεύγουν θα υπονομεύσει τις παγκόσμιες ανθρωπιστικές και συνεργατικές αρχές πάνω στις οποίες βασίζεται το προσφυγικό βασίζεται το σύστημα των προσφύγων, και οι οποίες επιβεβαιώθηκαν πρόσφατα από τη Γενική Συνέλευση, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, στο Παγκόσμιο Σύμφωνο για τους Πρόσφυγες. Θα επέβαλε μια αυθαίρετη και δυσανάλογη επιβάρυνση για τις χώρες στην άμεση(-ες) περιοχή(-ες) φυγής και θα απειλούσε την ικανότητα και την προθυμία αυτών των χωρών να παρέχουν προστασία και μακροπρόθεσμες λύσεις.
Με τη σειρά του, αυτό θα απειλούσε -και απειλεί- να καταστήσει αυτές τις πρώτες χώρες μη ασφαλείς και να ενθαρρύνει τη μετακίνηση προς τα εμπρός".
Εν ολίγοις, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες - ο παγκόσμιος ειδικός φορέας για το προσφυγικό δίκαιο - δηλώνει ότι δεν υπάρχει απαίτηση για οποιοδήποτε άτομο οπουδήποτε να παραμείνει στο "πρώτο ασφαλές κράτος" στο οποίο φτάνει.
Δυστυχώς - εν μέρει λόγω του Μηταράκη και των πολιτικών του, αλλά και λόγω της ΕΕ, του Ηνωμένου Βασιλείου και της πολλών άλλων πολιτικών οντοτήτων - η πραγματικότητα σήμερα είναι ότι οι περισσότερες χώρες χρησιμοποιούν το βάρος και τη δύναμη τους στη διεθνή σκηνή για να στερήσουν τους ανθρώπους από τα ανθρώπινα δικαιώματά τους. Καθιστούν όσο το δυνατόν πιο δύσκολο για τους ανθρώπους να ταξιδεύουν χωρίς χαρτιά, παρόλο που πουθενά ο νόμος δεν απαιτεί από τους ανθρώπους που αναζητούν ασφάλεια να έχουν οποιαδήποτε χαρτιά.
Η παραβίαση και η παρερμηνεία των διεθνών συνθηκών δεν είναι δυστυχώς αποκλειστικότητα του κ. Μηταράκη.
Αλλά υπάρχει και ένα δεύτερο στοιχείο, που ανατρέπει τελείως την επιχειρηματολογία του Μηταράκη:
Στο σχόλιό του, ο Μηταράκης προσπαθεί να τραβήξει μια γραμμή μεταξύ ουκρανικών και άλλων προσφύγων.
Όμως η Ελλάδα -μέσω του ίδιου- πολύ σωστά έχει πει ότι θα υποδεχθεί Ουκρανούς που διαφεύγουν από τη ρωσική εισβολή στο κράτος τους. Το πρόβλημα είναι ότι η Συρία απέχει μια χώρα από την Ελλάδα. Δηλαδή, οι Σύριοι που φεύγουν από τη χώρα τους πρέπει να περάσουν μόνο από μία χώρα, την Τουρκία, για να φτάσουν στην Ελλάδα. Αλλά με όποιον τρόπο και κάνει τη διαδρομή του, η Ουκρανία απέχει τουλάχιστον δύο χώρες. Ένας Ουκρανός θα πρέπει να διασχίσει τουλάχιστον τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία για να μπορέσει να περάσει στην Ελλάδα.
Εάν ο Έλληνας υπουργός Μετανάστευσης αναγνωρίσει ότι οι Ουκρανοί που εισέρχονται στην Ελλάδα δικαιούνται αντιμετώπιση με βάση τις διατάξεις της Σύμβασης για τους Πρόσφυγες, θα πρέπει να γνωρίζει ότι το ίδιο ισχύει και για τους Σύρους και πολλούς άλλους ανθρώπους.
Και τέλος, στην ίδια του δήλωση στο Φόρουμ είπε ότι: "Κάθε σκάφος που φεύγει από την Τουρκία είναι μια αποτυχία της ευρωπαϊκής Ένωσης να προστατεύσει τα σύνορά της. Η Ελλάδα δεν θα επιτρέψει την παράνομη είσοδο στη χώρα μας".
Εμείς εδώ θα είμαστε όσο το δυνατόν πιο απλοί.
Καμία χώρα δεν δικαιούται να "προστατεύει τα σύνορά της" από ανθρώπους που αναζητούν ασφαλή μέρη για να ζήσουν, να μορφωθούν, και να εργαστούν. Είτε ο κ. Μηταράκης το γνωρίζει αυτό, οπότε μας λέει τόσο συνειδητά ψέματα, ή δεν το ξέρει, οπότε είναι αξιοπερίεργο το ό,τι διατηρει τη δουλειά του.
Γιατί δεν είναι παράνομο να εισέλθει κανείς σε οποιαδήποτε χώρα, με ή χωρίς χαρτιά, αν ζητήσει άσυλο το συντομότερο δυνατό μετά την είσοδό του σε αυτή τη χώρα.
Θα το ξαναπούμε: Αν ο κ. Μηταράκης γνωρίζει το νόμο, θα πρέπει να αναρωτηθούμε γιατί μας λέει σκόπιμα ψέματα. Αν δεν ξέρει το νόμο μπορεί κάποιος να μας εξηγήσει γιατί του επιτρέπεται να συνεχίζει στο αξίωμά του;
Γιατί λέει τόσα ψέματα ο Μηταράκης;
Μας τιμάει ως χώρα;
Γιατί επιτρέπεται σε έναν τέτοιο άνθρωπο να παραμέίνει υπουργός Μετανάστευσης της Ελλάδας;
Image and translation from the original English by Yorgos Konstantinou, www.imagistan.com
Εικόνα και μετάφραση από το πρωτότυπο αγγλικό Γιώργος Κωνσταντίνου, www.imagistan.com